Twoje DNA określa kolor włosów, kształt nosa i kolor oczu. Również część twojej zdolności do odchudzania jest zakodowana w DNA, dlatego każdy z nas inaczej reaguje na dietę i trening. Organizacja Harvard Health odkryła, że geny każdej osoby mają różny wpływ na jej wagę. Na przykład geny niektórych ludzi są odpowiedzialne za 25% przyrostu i utraty wagi, podczas gdy u innych osób mogą być odpowiedzialne aż w 80%.
Ale nawet jeśli Twoje geny mają tak dużą kontrolę nad masą ciała, nadal istnieje szansa na pokonanie przeciwności i zrzucenie kilogramów, prowadząc zdrowy tryb życia. W dzisiejszym artykule przeanalizuje, w jakim stopniu genetyka wpływa na wagę, które geny odgrywają tu największą rolę oraz jakie kroki możesz podjąć w kierunku zdrowszego życia.
Wpływ stylu życia na geny
Styl życia wpływa na “włączanie” i “wyłączanie” genów. Poniżej przedstawiamy listę kilku kluczowych genów kojarzonych z przyrostem masy ciała oraz niektórych nawyków związanych ze stylem życia, które możesz wdrożyć, aby zwalczyć ich skutki.
1. FTO
Jednym z najczęściej badanych genów otyłości jest FTO – zwany Fatso. Wydaje się, że FTO działa jak „czujnik składników odżywczych”, wpływając na ilość pożywienia, jakie osoba chce zjeść i odczuwanie głodu. Dlatego też różnice w genie kodującym FTO mogą wpływać na zdolność FTO do regulowania spożycia pokarmu i obniżania poziomu sytości. Naukowcy odkryli, że osoby z pewnymi odmianami tego genu mają wyższy BMI.
Co więc można zrobić? Zwiększony wysiłek fizyczny może przeciwdziałać skutkom polimorfizmu FTO. Na przykład u Amiszów występuje wysoka częstość występowania FTO – ale bardzo niewielu jest otyłych. Dlaczego? Ponieważ każdego dnia pracują na swoich farmach przez dwie godziny lub dłużej. Ciężka praca fizyczna powstrzymuje FTO, co sprawia, że Amisze stanowią przykład, w jaki sposób czynnik środowiskowy może modyfikować ekspresję genów. Dobra wiadomość jest więc taka, że wysiłek fizyczny – niekoniecznie wielogodzinny, wystarczy 30 minut dziennie – sprawia, że gen zostaje wyłączony.
2. PPARG
Innym genem wpływającym na przyrost masy ciała jest ten, który koduje PPARG, białko zaangażowane w metabolizm tłuszczów. Po aktywacji PPARG tworzy komórki tłuszczowe i pomaga wchłanianiu się tłuszczów z krwi. Zbyt duża aktywacja PPARG może powodować przyrost masy ciała i zwiększać ryzyko chorób serca, cukrzycy i udaru.
Co więc można zrobić? Kiedy osoby z polimorfizmem PPARG jedzą więcej tłuszczów nienasyconych niż nasyconych, zyskują więcej tkanki tłuszczowej i mają wyże BMI. Z drugiej strony, kiedy jedzą więcej tłuszczów nasyconych niż nienasyconych, jest odwrotnie – są szczuplejsze. Ponownie widzimy, jak czynnik środowiskowy, taki jak odżywianie, może wyzwolić gen i wpłynąć na wagę człowieka.
3. MC4R
Gen receptora melanokortyny-4 (MC4R) jest znanym czynnikiem przyczyniającym się do metabolizmu. Kontroluje, ile energii zużywamy z tego, co jemy i przyczynia się do naszego poczucia głodu. Niektórzy ludzie mają rzadką odmianę tego genu i są nieco bardziej narażeni na nadwagę.
Dobra wiadomość o genetycznych predyspozycjach do otyłości
Nawet jeśli posiadasz któryś z wymienionych wyżej genów, lub inny, który kojarzony jest z predyspozycjami do otyłości, nie należy ich postrzegać jako przeszkody nie do pokonania – są to jedynie czynniki ryzyka. Dietetycy apelują, aby nie dać się zniechęcić historią rodzinną lub genetyką. Zachęcamy osoby z grup ryzyka do wprowadzenia zbilansowanej diety, treningów personalnych na siłowni i zdrowego stylu życia, aby przezwyciężyć otyłość, cukrzycę czy choroby serca.
